Tajuk yang dipelajari pada hari ini sangat menerik iaitu berkaitan dengan wayang kulit. sebelum ini saya haya sekadar mendengar mengenai wayang kulit daripada kawan-kawan saya dan saya tidak mempunyai pengalaman melihat sendiri pertunjukkan wayang kulit, namum pada hari ini saya telah dapat menambah ilmu saya mengenai wayang kulit.
Wayang kulit merupakan teater tradisional kuno malaysia. wayang kulit ini merupakan pengisahan oleh dalang dan bayang-bayang patung diatas kelir, yang memceritakan pelbagai kesah dan mempunyai pelbagai lagu. Wayang kulit terkenal di Malaysia namun ianya sebenarnya berasal daripada india dan ada yang berpendapat bahawa muzik ini berasal daripada China. sebagai contoh dalang yang terlibat dalam Wayang kulit adalah seperti berikut:
Tahukan anda terdapat empat jenis wayang kulit yang terdapat di malaysia antaranya ialah Wayang kulit Jawa, wayang kulit Gedek, Wayang kulit Melayu dan wayang kulit kelantan. wayang- wayang kulit ini sememangnya snagt unik kerana setiap jenis wayang kulit mempunyai keistimewaan masing-masing dan keistimewaan ciri masing-masing telah mewujudkan perbezaan antara wayang kulit-wayang kulit ini. per bezaan antara wayang kulit ini bleh dilihat pada isi cerita, patung, bahasa dan alat muzik yang digunakan.
Wayang Kulit Jawa ceritanya berdasarkan kepada cerita pendawa jawa yang di sadur daripada epik Mahabrata dari India namum tidak melihatkan pengaruh cerita panji. Berbeza dengan wayang kulit Melayu yang memperlihatkan pengaruh cerita panji walaupun dipengaruhi oleh wayang kulit Jawa yang menggunakan epik Mahabrata. Patung wayang kulit jawa secara keseluruhannya menyerupai patung wayang kulit kelantan dan perbezaannya dapat dilihat dari jahitan mata untuk watak pahlawan, mata pepelangan untuk watak jahat dan mata prebes untuk watak pertapa, tetapi patung dalam wayang kulit melayu mudah dikenal pasti mengikut kedudukan kepala. patung baik biasanya menundukkan kepala ke bawah dan bentuk tubuhnya adalah kecil dan elok manakala watak kasar dan sombong lazimnya berhidung besar serta mendongak keatas.
Alat muzik digunakan oleh kedua-dua wayang kulit ini juga mempunyai perbezaan. hal ini kerana wayang kulit Jawa menggunakan alat muzik berbentuk membrafon dan idiofon seperti gamelan dan ini sangat berbeza dengan wayang kulit melayu yang menggunakan alat muzik berbentuk membrafon, kordofon dan idiofon seperti serunai dan rebab.
terdapat persamaan antara kedua-dua wayang kulit ini. hal ini dapat dilihat dari segi pergerakkan sendi patung. Kedua-dua wayang kulit ini menggerakkan kedua-dua sendi patungnya semasa persembahan. persamaan lain yang boleh di lihat ialah dari segi bahasa. bahsa yang digunakan oleh kedua-dua jenis wayang kulit ini ialah bahasa jawa dan bercampur dengan bahasa tempatan. hal ini demikian kerana wayang kulit melayu banyak menerima pengaruh daripada wayang kulit jawa.
Selain perbezaan antara kedua-dua wayang kulit ini, kita juga boleh melihat perbezaan antara wayang kulit gendek dan wayang kulit kelantan. perbezaan antara kedua-dua wayang kulit ini berlaku disebabkan oleh kawasan mereka yang berbeza kerana wayang kulit gedek banyak di mainkan di sebelah utara semenanjung malaysia manakala wayang kulit kelantan banyak dimainkan dikelantan.
Wayang Kulit Jawa ceritanya berdasarkan kepada cerita pendawa jawa yang di sadur daripada epik Mahabrata dari India namum tidak melihatkan pengaruh cerita panji. Berbeza dengan wayang kulit Melayu yang memperlihatkan pengaruh cerita panji walaupun dipengaruhi oleh wayang kulit Jawa yang menggunakan epik Mahabrata. Patung wayang kulit jawa secara keseluruhannya menyerupai patung wayang kulit kelantan dan perbezaannya dapat dilihat dari jahitan mata untuk watak pahlawan, mata pepelangan untuk watak jahat dan mata prebes untuk watak pertapa, tetapi patung dalam wayang kulit melayu mudah dikenal pasti mengikut kedudukan kepala. patung baik biasanya menundukkan kepala ke bawah dan bentuk tubuhnya adalah kecil dan elok manakala watak kasar dan sombong lazimnya berhidung besar serta mendongak keatas.
Alat muzik digunakan oleh kedua-dua wayang kulit ini juga mempunyai perbezaan. hal ini kerana wayang kulit Jawa menggunakan alat muzik berbentuk membrafon dan idiofon seperti gamelan dan ini sangat berbeza dengan wayang kulit melayu yang menggunakan alat muzik berbentuk membrafon, kordofon dan idiofon seperti serunai dan rebab.
terdapat persamaan antara kedua-dua wayang kulit ini. hal ini dapat dilihat dari segi pergerakkan sendi patung. Kedua-dua wayang kulit ini menggerakkan kedua-dua sendi patungnya semasa persembahan. persamaan lain yang boleh di lihat ialah dari segi bahasa. bahsa yang digunakan oleh kedua-dua jenis wayang kulit ini ialah bahasa jawa dan bercampur dengan bahasa tempatan. hal ini demikian kerana wayang kulit melayu banyak menerima pengaruh daripada wayang kulit jawa.
Selain perbezaan antara kedua-dua wayang kulit ini, kita juga boleh melihat perbezaan antara wayang kulit gendek dan wayang kulit kelantan. perbezaan antara kedua-dua wayang kulit ini berlaku disebabkan oleh kawasan mereka yang berbeza kerana wayang kulit gedek banyak di mainkan di sebelah utara semenanjung malaysia manakala wayang kulit kelantan banyak dimainkan dikelantan.
cerita dalam wayang kulit gedek mempunyai banyak persamaan dengan Nong talung yang telah diubah suai mengikut budaya tempatan dan menyelitkan babak cerita yang popular pada masa kini. hal ini berbeza dengan wayang kulit kelantan kerana penceritaan wayang kulit kelantan dipengaruhi oleh hikayat sri Rama yang bersadur epik Ramayana dari India. patung kedua-dua wayang kulit ini juga berbeza kerana patung wayang kulit gedek menunjukkan pengaruh Nong Talung baik dari segi ukiran, pakaian dan hiasan serta patung-patung ini diukir menghadap kehadapan , manakala patung wayang kulit kelantan yang banyak persamaan dengan patung-patung patani yang diukir dalam bentuk mengiring dan kebanyakkannya berdiri diatas kenderaan.
perbezaan lain yang dapat dilihat ialah dari segi bahasa. dalam wayang kulit gedek menggunakanlogha siam dialek Kedah manakala wayang kulit kelantan menggunakan dialek melayu kelantan yang mempamirkan pengaruh pattani. alat muzik yang dimainkan juga berbeza kerana wayang kulit gedek menggunakan kempat-empat kategori alat muzik iaiti kordofon, idiofon, membranofon dan aerofon seperti serunai, geduk,gedombak dan lain-lain manakala wayang kulit kelantan hanya menggunakan tiga kategori alat muzik iaitu gong, canang, kesi dan lain -lain.
perbezaan lain yang dapat dilihat ialah dari segi bahasa. dalam wayang kulit gedek menggunakanlogha siam dialek Kedah manakala wayang kulit kelantan menggunakan dialek melayu kelantan yang mempamirkan pengaruh pattani. alat muzik yang dimainkan juga berbeza kerana wayang kulit gedek menggunakan kempat-empat kategori alat muzik iaiti kordofon, idiofon, membranofon dan aerofon seperti serunai, geduk,gedombak dan lain-lain manakala wayang kulit kelantan hanya menggunakan tiga kategori alat muzik iaitu gong, canang, kesi dan lain -lain.
wayang kulit yang telah saya pelajari telah memberikan gambaran kepada saya mengenai seni muzik tradisional ini. saya juga akan lebih peka terhadap muzik dan seni yang terdapat dalam wayang kulit supaya saya dapat melihat jenis wayang kulit yang dimainkan dengan melihat pegerakkan sendi patung wayang kulit dan sebagainya. walaupun begitu saya perlu lebih banyak belajar lagi mengenai wayang kulit untuk menambahkan lagi pengetahuan yang mendalam mengenai wayang kulit.
0 comments:
Post a Comment